Lekker slapen, bioritme en leefstijl
We kennen allemaal wel het verschijnsel dat we iets vervelends meegemaakt hebben waar we een nacht van liggen te piekeren. Meestal duurt dit een tot enkele nachten, en halen we daarna de slaap probleemloos weer in. Het wordt pas lastig als je een langere periode elke nacht wakker ligt. In mijn leven heb ik verschillende slapeloze periodes meegemaakt. Vaak was de oorzaak heel duidelijk, en had ik gewoon een moeilijke periode, moest een lastige keuze maken, of een stap zetten die ik eng vond. Zodra dit achter de rug was, keerde de rust weer, en sliep ik weer als een marmotje.
Je kunt een lastige periode hebben op emotioneel gebied, maar ook hormonen kunnen je slaap verstoren. Zo kunnen er tijdens je menstruatiecyclus dagen zijn dat je heel gespannen bent en daardoor wakker ligt. Ook de menopauze is berucht om het veroorzaken van slapeloosheid. De oorzaak is dan echter wel bekend, en je weet vaak dat het weer over gaat, waardoor je er makkelijker mee om kunt gaan.
Toen ik nog in de zorg werkte en onregelmatige diensten draaide kon ik na een late dienst soms moeilijk in slaap komen. Dit was soms nog erger als ik de volgende dag weer een vroege dienst had. Ik stelde mezelf dan gerust dat een nachtje slecht slapen geen ramp was, en mijn slaapgebrek herstelde zich prima.
Ons bioritme en het nut van slaap
Het wordt wat anders als de slapeloosheid maanden of jaren duurt en structureel wordt. Slechte slapers proberen vaak van alles, zonder blijvend resultaat. Het blijkt weinig nut te hebben om achter allerlei slaaptrends aan te lopen. Beter is het om uit te vinden wat bij jou de oorzaak is, en wat je nodig hebt om weer lekker te kunnen snurken. In ons lichaam zijn allerlei bioritmes werkzaam, net als in de seizoenen in de natuur. Onder invloed van de hypothalamus, een hormoon klier in het midden van onze hersenen, regelt ons lichaam de afgifte van hormonen die maken dat we inslapen of juist wakker worden. Tijdens de diepe slaap, als onze hersengolven het traagst zijn, herstellen we fysiek en maakt ons lichaam groeihormoon aan. Tijdens een latere slaapfase verwerken we onze ervaringen van de vorige dag. In deze fase dromen we, wat we ons soms ook kunnen herinneren. Goed slapen is dus erg belangrijk om gezond te blijven, en staat hoog op de prioriteitenlijst als iemand chronische klachten ervaart.
We kennen allemaal wel een aantal bekende tips waar leefstijl blogs ons mee om de oren slaan: Regelmaat in je slaap ritme (doe dat maar eens als je intercontinentaal vliegt of in de zorg werkt). Rustige activiteiten voor het slapen gaan (Kan niet als je late diensten draait). Na een bepaalde tijd geen koffie meer drinken (Lijkt een open deur, maar sommige mensen slapen prima als ze koffie op hebben). Gebruik van rustgevende kruidenthee (Dan moet je wel net weten welke neurotransmitters bij jou verstoord zijn en of dit kruid daar wel tegen opgewassen is).
Wat wil je weten als je slapeloosheid echt doelgericht wilt aanpakken?
Magnesiumtekort is een enorme boosdoener als het op slapen aan komt. Door uitputting van de bodem en gebruik van pesticiden komt het steeds minder voor in onze voeding. Daarnaast snoept ons stressvolle bestaan heel veel van onze magnesiumvoorraad op. Zo kan het zijn dat je magnesiumpotje in je lichaam in de loop van de ochtend al leeg is. En dat terwijl we magnesium ook zo hard nodig hebben voor de aanmaak van onze rustgevende neurotransmitters zoals GABA en serotonine. Dus heb je last van overprikkeling, stijve spieren en schrik je vaak wakker als je bijna in slaap bent? Grote kans dat je dit zo oplost met magnesium. Dit mineraal is een echte Quick Win, dus je merkt het resultaat vaak al binnen een week.
Neurotransmitters: Ons zenuwstelsel heeft een rem en een gaspedaal. Als we in de avond willen gaan slapen, zijn GABA en serotonine van groot belang om tot rust te komen, en in te slapen en door te slapen.
Verstoringen in de lever: In de Chinese geneeskunde kennen we een orgaanklok, die laat zien op welke tijdstippen organen actief zijn. Onze lever werkt het hardst tussen 1.00 en 3.00 uur ‘s nachts. Als hier een verstoring is, geeft dat een onrustige slaap.
Hormonen: Om in te slapen heb je voldoende melatonine nodig (die weer gemaakt wordt van serotonine). En als je cortisol spiegel niet in de pas loopt, kun je ‘s morgens je bed niet uit, en ‘s avonds niet in slaap komen. Het hormoon houdt je namelijk wakker en alert. De overgang is ook berucht om het veroorzaken van slaap problemen. Dit komt doordat de hormonen oestrogeen en progesteron beide rust geven.
Elektrosmog: Elektromagnetische straling vermindert de aanmaak van melatonine. Dus zet de wekker radio minimaal een meter van je bed, en de telefoon op vliegtuigstand.
Darmparameters: Een belangrijk stofje in ons lichaam dat onze stemming een slaapcyclus bepaalt is serotonine. Weinig mensen weten dat dit voor 90% wordt aangemaakt in de darm. Als onze darmflora uit balans is, kunnen we (de bacteriën in de darm) hier onvoldoende van maken. Dit heeft tot gevolg dat we een gebrek aan melatonine hebben, wat maakt dat we moeilijker slapen. Ook GABA, een rustgevende neurotransmitter, wordt deels door een gezonde darmflora aangemaakt. GABA helpt vooral met inslapen, en serotonine met doorslapen.
B12 tekort veroorzaakt soms rusteloze benen. Verder is B12 een belangrijke co factor voor de aanmaak van neurotransmitters, die we nodig hebben om ons zenuwstelsel tot rust te brengen.
Wil jij ook de oorzaak achterhalen van je slapeloosheid? Grote kans dat een orthomoleculair consult, of een EMB test je daar heel goed bij kunnen helpen.